Info Timor-Organizasaun Sagrada Familia (OSF)
nu’udar organizasaun rezisténsia husu ba Prezidenti Repúblika (PR) Taur
Matan Ruak atu uza ninia kompeténsia hodi promove diálogu hodi rezolve
problema diferensias ideias entre veteranus durante tinan 24 iha
ailaran, atu klarifika/hatuur istória ne’ebé loloos no mós atu labele fó
todan ba jerasaun foun iha futuru.
Responsável máximu OSF, André da Costa
Belo ‘L-4), liu husi konferensia imprensa iha Restaurante Victoria
Meti-Aut, Segunda feira (17/03), relasiona ho rezolusaun Parlamentu
Nasionál (PN) no atuasaun Polisia Nasionál Timor Leste (PNTL) hasoru eis
Komandante Brigada Vermelha Paulino Gama ‘Mauk Moruk’ ho nia maun
Cornelio da Conceição Gama ‘L-7’, ne’ebé nia prosesu to’o iha tribunál,
tanba hetan alegasaun kontra Estadu.
L-4 afirma katak, prosesu legalidade
ne’ebé la’o tiha ona ema hotu tenki kumpri, maibé diálogu ne’e sai ona
kustume Timor ninia, ne’ebé implementa desde iha tempu rezisténsia luta
kontra okupasaun to’o ukun rasik-an.
“Liafuan diálogu ne’e ne’e kustume Timor
ninia, ne’ebé uluk kedas funu to’o ohin loron ita sempre ho diálogu mak
ita foin harii ita nia nasaun ida ne’e. Ita bele hateten, iha tinan
1999, ita bele halo diálogu ho ita nia maluk sira uluk lakohi ukun-an,
ba tiha Indonesia, maibé ita sempre buka dalan oinsa diálogu ho sira,
ita sempre halo rekonsiliasaun maka ohin loron maluk barak mak fila tiha
ona mai Timor, ne’ebé ohin loron ne’e sira mós partisipa iha
dezenvolvimentu. Kompara ho rezisténsia ninia problema ne’ebé mak uluk
mosu iha ailaran kedas, iha 1984 ne’ebé mosu, sira la’os atu impede
prosesu funu nian, maibé iha dezintendimentu deit, nune’e Senhor Mauk
Moruk dezfia ninia-an mai iha sidade, nune’e nia mós kontinua ba moris
iha liur, i foin dadauk mak nia mai iha Timor. Tanba ida ne’e Komandante
L-7 no ha’u rasik koalia ona ho senhor Brigadeiru Jenerál no Prezidenti
para oinsa mak garante nafatin ho diálogu para ita Timorona ne’e bele
hamutuk mak bele partisipa dezenvolvimentu no fó imajen di’ak ba ita nia
povu”, L-4 afirma.
Iha konferensia imprensa ne’e, L-4 mós
deklara katak, organizasaun Sagrada Familia (OSF) lamenta tebes tanba
prosesu diálogu entre Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão
seidauk iha nia kontinuasaun maibé troka fali ona ho rezolusaun no
atuasaun polisia.
“OSF lamenta mós katak prosesu
diferensia polítiku lideres máxiumu rezisténsia nian durante ne’e
seidauk rezolve ho di’ak no lideres polítiku lhatudu vontade atu tuur
hamutuk hodi rezolve sira nian problema, maibé kria fali forsa polítiku
atu kontra malu. Tanba buat hirak ne’e loron ikus sei fó todan deit ba
jerasaun foun ne’ebé tuir mai no ba nasaun nia vida”, L-4 afirma.
L-4 hatutan tan katak, OSF mós lamenta ho linguazen deputadu sia nian, ne’ebé mak ne’ebé hamosu provoka situasaun iha laran.’
“Organizasaun Sagrada Familia respeita
rezolusaun Parlamentu Nasionál nian, ne’ebé hasai iha loron 3 fulan
Marsu 2014. Maibé ami lamenta tebe-tebes ba maneira no linguajen ne’ebé
mak membrus distintus deputadu sira uza hodi halo provokasaun, prejudika
tensaun polítika iha sosiedade nia laran. Liu-liu liafuan ne’ebé
jeneraliza veteranus no organizasaun rezisténsia tomak, hanesan fali ema
aat kontra estadu. Ami organizasaun Sagrada Familia kompriende foin
maka Parlamentu Nasionál halo rezolusaun ida ba Konsellu Revolusaun
Maubere (KRM) no CPD-RDTL. Ho razaun tanba deit ho deklarasaun iha média
kontra estadu. Ita akompaiña dala barak ona katak demonstrasaun barak,
no liafuan polítika barak hasoru Governu no Parlamentu durante ne’e,
maibé laiha rezolusaun ruma atu kondena sira”, L-4 deklara.
hateten Responsável máximu Organizasaun
Sagrada Familia André da Costa Belo ‘L-4’, ba Jornal Nacional Diário iha
via telefónika Domingo (16/03).
Responsável máximu OSF ne’e fundamenta
katak, eis Komandante Rejiaun III, Cornelio da Conceição Gama ‘L-7’
lahola parte iha estrutura KRM, maibé tanba deit L-7 relasaun familia
Mauk Moruk nian, hanesan nia maun rasik mós hetan kondenasaun no
kapturasaun.
“Tuir faktus ne’ebé ami asiste durante
ne’e, Sr. L-7 nia estetmentu iha públiku sempre husu ba ema hotu atu
garante justisa, paz no estabilidade. L-7 mós sempre propoin atu sr.
Mauk Moruk ho sr. Primeiru Ministru Xanana Gusmão tur hamutuk atu
rezolve diferensias ideias ne’ebé sira iha durante ne’e. L-7 mós halo
esforsu nia-an tomak hodi koalia ona ho Jeneral F-FDTL no Prezidenti
Repúblika buka dalan ruma atu lideres na’in rua ne’e tenki tuur hamutuk
hodi rezolve diferensias ideias. Tan ne’e kondenasaun ne’ebé fó sai ona,
pre3siza reve fila fali no halo investigasaun klean/profundu molok halo
kondenasaun atu aprezenta-an periodikamente”, L-4 fundamenta.
Iha okaziaun ne’e L-4 mós husu ba
reprezentante povu iha Parlamentu atu uza linguazen konstrutivu,
edukativu, no la’os esklui grupu balun liu-liu entre ema rezisténsia.
“Nasaun ita hotu hamutuk mak liberta ona, tan ne’e ita hamutuk nafatin mak bele lori povu ba moris di’ak”, katak L-4.
L-4 mós husu ba funu na’in sira ne’ebé sei iha diferensias polítiku ka problema ruma atu tur hamutuk dadaun ona no rezolve problema ho laran kman.
“Tanba uluk iha susar laran ita bele
hamutuk, tansa iha tempu rai di’ak ita labele tur hamutuk atu koalia
hanesan maun alin. Nune’e nafatin karik saudozu sira ne’ebé mate ona mós
sei lakontente ho situasaun ne’ebé ita kria ikus-ikus ne’e. Saudozu
sira mate atu moris ne’e bele hamutuk hodi kaer nasaun ne’e ba oin la’os
kontra malu, atu estraga malu fali”, L-4 fundamenta.
L-4 hodi OSF nia naran husu mós órgaun
soberanu sira seluk atu respeita no hakruuk ba independensia órgaun
justisa, atu nune’e bele garante lei no orden. No husu ba órgaun
judisiáriu atu hala’o sira nia knar ho imparsialidade no tuir deit lei
ne’ebé hateten hodi garante justisa ne’ebé justu ba ema hotu.
“Husu ba instituisaun PNTL atu tane aas
lei no orden atu servisu profesionál hodi garante segruansa ba povu no
nasaun. No husu ba Polisia atu hasai informasaun ruma tuir faktus no
realidade ne’ebé akontese iha terenu, labele aumenta informasaun ne’ebé
fó benefísiu ba grupu balun i halo pániku povu”, hateten L-4.
Iha oportunidade ne’e L-4 mós husu ba
estrutura no membrus OSF iha Timor laran tomak atu hakmatek hodi fó
kontribuisaun ba paz, jsutisa no estabilidade, hodi fó konfiansa no rona
naftin orientasaun husi lideransa nasionál OSF hanesan uluk iha tempu
rezisténsia, atu nune’e labele monu iha lasu/manobra polítiku husi ema
seluk.
“Husu ba organizasaun rezisténsia hotu-hotu atu kontribui ba justisa paz no estabilidade iha rai laran”, L-4 haklaken. OSF nu’udar organizasaun rezisténsia
ne’ebé kontinua eziste tanba rejistu ona iha Diresaun Nacional dos
Registos e de Notariado do Ministério da Justisa, bazei ba artigu 54
Dekretu Lei no 5/2005, ho objetivu atu hametin independensia, unidade
nasionál, paz no demokrasia iha TL.
Husi sorin seluk, deputadu Arão Noe husi
bankada CNRT hateten katak, rezolusaun PN mosu tenba relasaun ho
situasaun aktual ne’ebé mosu iha Timor laran tomak.
“Organizasaun Sagrada Familia ne’e mai
kedas iha tempu rezisténsia hodi kontribui ba luta ne’e to’o ita ukun-an
ne’ebé ita hotu respeita no rekoñese. Maibé ita sai ona Estadu direitu
demokratiku ida, ita sai ona nasaun idenpendenti ida, ita tenki moris
tenki bazeia ba lei”, hateten Arão Noe.
Maibé reprezentante povu ne’e haklaken
katak, organizasaun sira ne’e balun mai, ninia aktividade sira ne’e
kontradis ona ho Konstituisaun no Lei. Hanesan artigu 43 numeru 3 ne’ebé
bandu ema katak ema sivil labele hatais farda, labele organiza-an
hanesan para militar.
“I lei seguransa artigu 6 mós hateten
konaba proibi ema atu organiza-an hanesan militar. Maibé só F-FDTL no
Polisia deit mak bele hatais farda”, katak Arão Noe.
Deputadu Arão Noe hatutan katak,
atuasaun Polisia nian ba Mauk Moruk, L-7, António Aitahan Matak ho mós
sira seluk ne’e atu Polisia bele tau lei no orden iha nasaun ida ne’e.
Kabe ba kazu L-7 nian, deputadu ne’e
esplika katak, rezolusaun PN ne’e indika ba ba grupu KRM ne’ebé lidera
husi Mauk Moruk, no mós CPD-RDTL nian, maibé kuandu Polisia solisita no
tribunal ne’e desidi, signifika katak iha provas ruma ne’ebé mak liga ba
L-7.
“Rezolusaun ne’e la’os indika ba ema
ida-idak, maibé rezolusaun ne’e ba grupu rua ho mós grupu sira ne’ebé
mak hahalo ne’e kontraria no kontra Estadu”, katak nia.
Reprezentante povu ne’e mós hatán konaba
rekomendasaun OSF nian ne’ebé husu ba PR atu promove diálogu ba Mauk
Moruk ho PM Kay Rala Xanana Gusmão, Arão Noe deklara katak, diálogu mak
atu akontese iha Contro Convenções Dili (CCD), maibé ohin loron ne’e
tama ona iha prosesu justisa, entaun justisa mak komandu. “Diálogu entre
ema ho ema ne’e buat seluk ida, maibé justisa mós tenki la’o ona”,
hateten nia. Jndiario
Komentario :
Judul: OSF Husu PR Promove Diálogu Entre Veteranus
Rating: 100% based on 99998 ratings. 5 user reviews.
Ditulis Oleh 22.21
Rating: 100% based on 99998 ratings. 5 user reviews.
Ditulis Oleh 22.21
