Mauk Moruk: Xanana Tenki Rezigna Lalais

DILI-Eis Komandante Brigada Vermella, Paulino Gama 'Mauk Moruk' husu ba Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmao, atu rezigna-an lalais tanba konsidera governasaun la-konsege fo benefisia ba ema hotu nomos deskonfia maka'as hakiak no haburas Korupsaun Koluzaun no Nepotizmu (KKN).

Mauk Moruk hatutan, uluk hamutuk ho Xanana hodi halo funu, maibé ohin loron, Xanana fó di’ak de’it ba ema seluk hodi hariku nia-án. Nune’e, Konselu Revolusaun Maubere (KRM) ezije justisa ba ida ne’e, justisa atu di’ak ka a’at tenki fó.

“Hakarak ka lakohi nia (Xanana) tenki tun ona. Sei nia lakohi, ita nia forsa tenki tun. Ita hotu no mundu tomak toma konsiénsia  ba nia sala sira ne’e, nia habokur de’it nia ministru sira ne’e, entaun nia ukun la-loos, nia toma konsiénsia  nia tenki tun ona,” Mauk Moruk afirma liu-husi  konferénsia  imprensa iha Fatuhada-Díli, Sábadu  (15/2).

“Ami mós ezije atu nia membru governu sira mós tenki tun hotu hodi avansa ba eleisaun antisipada, maibé durante eleisaun antisipada ne’e, ami hakarak Konselu Revolusionariu Maubere maka tenki ka’er governu durante fulan neen to’o tinan ida,” Mauk Moruk ezije.

Mauk hatutan, tuir opiniaun públiku no komunidade internasionál katak, labele permite tan ona governasaun Xanana hodi kontinua tanbá sira hakiak no haburas Korupsaun Koluzaun no Nepotizmu (KKN) durante nia governasaun, maske la-hatudu dadus konkretu hodi dehan governasaun Xanana ba periodu ida ne’e, liuliu iha governasaun AMP nia rezultadu ne’e maka hamosu povu ki’ik susar, ki’ak no terus ba bebeik, maibé ema ukun nain sira kontinua moris di’ak ba bebeik.

“Tanbá ne’e maka Konselu Revolusionariu Maubere bolu atensaun ba ezekutivu Xanana nian hodi muda lalais nia mentalidade ne’ebé maka la-serve duni ema ki’ik no ki’ak sira nia interese. Governu Xanana la-halo buat ida no defende nia liman-ain sira iha governasaun to’o memomentu ida ne’ebé atu rezigna-án,” Mauk Moruk husu.

Mauk Moruk mós konsidera Xanana nia ministru sira ne’ebé halo negosiasaun kona-ba problema disputa mina iha tasi Timor mesak ema kanta tun-sa’e, maibé laiha rezultadu di’ak tanbá to’o oras ne’e ema hotu iha rai laran seidauk hatene rezultadu husi  prosesu ne’e rasik katak, Timor-Leste maka manán ka lakon.

Konselu ne’e mós husu ba Prezidente Repúblika atu suspende imediatamente konstituisaun RDTL tanbá konsidera konstituisaun ne’e la-refleta ba situasaun povu TL nian nomos tenki disolve governu no Parlamentu Nasionál hodi avansa ona ba eleisaun antisipada tanbá durante ne’e governu gasta osan barak liu ba viajen rai liur ne’ebé la-produtivu.

Nune’e KRM konsidera governasaun Kay Rala Xanana Gusmão falla tanbá kontinua de’it habokur koruptor sira. Moras mal-nutrisaun iha distritu 13 kontinua sa’e ba bebeik.

“Se ita la-hamutuk hodi halo revolusaun maka ita sei sai nasaun falladu tanbá riku soin sei monu de’it iha grupu ki’ik oan ida, maibé povu jeralmente moris iha ki’ak nia okos. Ita presiza lideransa foun ne’ebé iha integirdade transparensia, unidade no responsabilidade. Ita mós presiza mudansa radikal ida, la’os hamaus malu,” Mauk dehan tan.

Nia hatutan, rezignasaun Kay Rala Xanana Gusmão ne’e relfeta duni husi  nia ukun no hahalok durante ne’e. Portantu, kona-ba assuntu ne’e natural. Xanana hakarak ka lakohi tenki submete ba normas morais ukun natural nian.   

“Ami ezije ba Kay Rala Xanana Gusmão nu’udar  xefi governu atual ne’ebé uluk promete ba povu tomak katak kuandu hetan ukun rasik-án, povu tenki hetan moris di’ak, maibé ohin loron Xanana defende nafatin grupu ida ne’ebé uluk lakohi independensia,” nia hatete.

Entretantu, Antigu Kombatente Timor-oan  sira husi  Eis-Brigada Metan deklara, sira rasik kontra desizaun Xanana Gusmão atu demite iha kargu PM no husu atu kontinua lidera governu to’o remata.

Deklarasuan ne’e halo liu-husi  konferénsia imprensa ne’ebé realiza foin lalais ne’e relasioná ho desizaun PM Xanana Gusmão rasik ba iha públiku hodi husik hela kargu PM iha tinan 2014 nia klaran.

“Agora daudaun, to’o hetan fali informasaun foun sira, ami la-konkorda ho rezignasaun Xanana Gusmão nian iha tempu badak. Ami kombatente sira husi  eis-Brigada Metan nian ala sekretu husi  rezisténsia nian hasoru Indonézia, espesializadu iha gerilla urbanu nian ami deklara katak prontu no kompromete hodi kumpri dever foun sira no hametin no akompaña prosesu independénsia ne’ebé Xanana Gusmão jere hela,” Komandante Operasionál eis Brigada Metan nian, Tamalaka Aquita hatutan.

Tamalaka Aquita husu mós ba PM Xanana atu bele haree prosesu konstrusaun estadu ninian bá iha futuru hafoin foti desizaun, tanbá prosesu konstrusuan estadu ne’e Timor-oan sira sei presiza nian.

Nia dehan, deklarasaun PM Xanana rasik deklara no justifika demisaun, maibé presiza haree didiak no tetu di’ak hafoin bele halo transformasaun, maibé iha posibilidade mós bele akontese.

Ba kombatente sira husi  eis-Brigada Metan nian, jerasaun foun ne’ebé bele lidera nasaun tenki iha lejitimidade polítiku no profisionál ne’ebé hetan iha prosesu luta ba restaurasaun independénsia nian no durante faze konstrusaun Estadu nian.

Brigada Metan ne’ebé harii iha tinan 1990 no hanesan ala sekretu militar Falintil nian ne’ebé atua iha Indonézia liu-husi  asaun sira gerilla urbana nian no elementu sira Brigada Metan iha fulan Dezembru tinan 2013 entrega ona sira ninia dokumentasaun ba Arquivo e Museu da Resistência Timor-oan .

Nune’e mos, joventude iha kapital Díli triste ba deklarasaun Xanana Gusmão ne’ebé deside rezigna-án maski mandatu seidauk remata.

Deklarasaun ne’ebé fó sai husi  PM Xanana rasik, 2014 sei entrega pozisaun no kargu PM bá iha jerasaun foun sira, maibé seidauk iha desizaun final.

Tanbá ne’e Marciano hatete triste bá desizaun PM Xanana. “Ita bele dehan Timor-oan matenek barak, maibé ema ne’ebé hanesan ita maun aman no ami joven ne’e bele dehan avo Xanana ne’e seidauk iha ema ida ne’ebé mosu iha tempu agora, ” Marciano hatete iha Kaikoli-Díli, Sesta (14/2).

Ho ida ne’e, nia husu mós bá joventude sira atu bele hametin paz no dame husi  hatudu ba jerasaun tuan sira no husu ba jerasaun tuan sira katak jerasaun foun sira presiza nafatin sira.

Nia dehan, tinan hirak nia laran nasaun TL ne’ebé foin bele restaura ninia independensia, maibé bele hatudu ona bá mundu katak TL nasaun ne’ebé nakonu ho paz no dame.

“Agora ita nia jerasaun tuan sira hatudu ona bá mundu katak Timor-Leste bele hametin paz no dame, maibé ida ne’e akontese, tanbá jerasaun tuan sira hamutuk nafatin ho ita ne’ebé ita presiza nafatin sira karik bele troka sira, maibé seidauk tempu,” nia dehan tan.

Parte seluk Faustino reforsa, jerasaun foun sira ne’ebé atu troka PM Xanana presiza tempu ne’ebé naruk.

Aleinde ne’e, lideransa grupu KRPM, Mauk Moruk promete sei la-entrega farda militar ne’ebé uza hela ba estadu, bainhira instituisaun hanesan Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) no FALITIL-Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL) halo atuasaun.

Paulino Mauk Moruk Gama hatete, sira nia grupu sei la-entrega farda ba instituisaun Estadu hanesan PNTL no F-FDTL bainhira halo atuasaun.

“Ha’u hatete loloos fardamentu ne’e laiha lei ida ne’ebé bandu. Agora kilat lei bandu, maibé fardamentu ne’e hodi ran no isin hafoin bele hasai husi  Indonezia ema ida sei la-mai hasai ida ne’e,” Mauk Moruk hatete ba jornalista sira iha Konferénsia  imprensa ne’ebé hala’o iha Fatuhada-Díli, Sábadu  (15/2).

Nia dehan, fardamentu ne’ebé PNTL foti iha Baúcau la-hanesan ho agora ne’e, tanbá laiha ema ida maka bele hasai fardamentu ne’e rasik, tanbá fardamentu ne’e la-kontra lei.

Mauk mós informa, fardamentu ne’ebé uza dadauk ne’e hetan ona konfirmasaun husi  Prezidenti Repúblika, Taur Matan Ruak, Xéfe Estadu F-FDTL, Maijor Jeneral Lere Anan Timur no Komandu PNTL, Komisariu Longuinhos Monteiro.

“Agora laiha ema ida maka atu bele atua, sé ema ida maka atu FALINTIL, veteranus mate hamutuk no moris hamutuk la fó ulun ona bá ema ida atu mai hasai,” Mauk Moruk afirma.

Nia dehan, konstituisaun rasik la-bandu sidadaun ida atu bele utiliza fardamentu militar ninia ne’ebé fó liberdade bá ema hotu atu bele utiliza.

“Ha’u hakarak hatene lei ida ne’ebé maka promulga ona ba ida ne’e, hatudu mai ha’u atu hatene,” katak tan.

Ho ida ne’e, nia realsa, PNTL no F-FDTL bainhira halo atuasaun tenki simu responsabilidade rasik, tanbá iha ne’e sei la fó ulun bá ema ida atu bele hasai fardamentu ne’e rasik. “Sira mai atua tenki simu responsabilidade. Ida ne’e sira hatene ona imi (jornalista) ba husu de’it sira hatene tiha ona”.

Fatin hanesan, Cornelio Gama L-7 hatutan, farda ne’ebé veteraanus sira tau ne’e la’os atu troka F-FDTL, maibé hanesan istoria ida ne’ebé tau atu bele hatudu ba jerasuan foun sira no la-hadau buat ida husi  forsa defeza de’it.

Fardamentu no bioña mean ne’e uza hela hanesan simbolu hodi hatudu bá Timor-oan hotu katak, luta FALINTIL nia atu liberta povu no iha tempu ukun-án ne’e tenki la’o tuir lei.

Eis Komandante Falintil ne’e dehan tan, situasaun agora ne’e la’os atu kontra ema ida no hadau, maibé hakarak hatudu ba jerasaun foun no husu atu bele halo mudansa ba konstituisaun tanbá iha buat balu ne’ebé la kondis ho situasaun real.

L7 afirma, FALINTIL ne’ebé hamrik halo revolusaun, tanbá iha situasaun dadauk ne’e ukun nain sira ukun laloos, la’os FALINTIL halo revolusaun atu kontra ema ida, maibé atu husu responsabilidade hodi kumpri promesa ne’ebé halo durante funu laran no labele abandona promesa liberta povu husi  ki’ak no mukit.

Observasaun jornalista sira iha terenu hatudu, grupu boña mean sira hamrik parada hodi simu sira nia Komandante Mauk Moruk, bainhira sai husi  uma laran hodi halo konferénsia  imprensa ba media sira.

Grupu Boña Mean ne’ebé forma iha odamatan hodi simu Mauk Moruk ne’e besik 30 ne’ebé preparadu hodi fó kontijensia bá mauk mosu ne’ebé hanesan Komandante ba Grupu boña Mean refere.

Antes ne’e PNTL hetan ona desizaun husi  estadu hodi halo atuasaun bá Komanadante labarik ho nia grupu ne’ebé tau hela fardaamentu militar ninia iha Distritu Baúcau iha tinan kotuk, tanbá kontra lei.
Info husi : timor post

Komentario :
 _____________________________________________________________________

• Tweet

Judul: Mauk Moruk: Xanana Tenki Rezigna Lalais
Rating: 100% based on 99998 ratings. 5 user reviews.
Ditulis Oleh Nelson Blog 08.08

Artikel Terkait :