Farda Militar Ba KRM, Xanana Sei Halo Konfirmasaun Ho SBY

Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão promete katak, fulan ida ne’e nia sei ba hasoru malu ho Prezidenti Republika Indonesia (RI) Susilio Bambang Yudhoyono (SBY) hodi husu  kona-ba farda ne’ebé Konselu Revolusaun Maubere (KRM) ho Consellu Demokrátiku Popular de Timor Leste (CPD-RDTL) sira uza hodi halo movimentus iha rai laran.

“Povu tomak rona katak, kilat atu mai barak tan, ida ne’e maka nu’udar Ministru Defeza e Seguransa, ha’u bele dehan ba ita bo’ot sira katak, ita sei la permiti, ita labele permiti duni. Ha’u ladún fiar katak, iha nasaun balun atu fó hela kilat ba Sr. Mauk  Moruk atu sobu ita. Ami simu ejijénsia dehan katak, haree to’ok sé mak finansia Konsellu Revolusaun Maubere ne’e, ami sei halo duni investigasaun kona-ba farda sira ne’e mai husi ne’ebé. Farda sira ne’e, tuir ita nia haree, mai hotu husi sorin. Iha fulan ida ne’e ha’u sei ba Jakarta Internasionál Lagonda Cleans, ha’u sei husu ba Ministru Defeza Indonesia nian, ho Prezidenti da Repúblika Indonesia nian, kona-ba farda sira ne’e,”afirma Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão Segunda, (03/3) iha Parlamentu Nasionál, bainhira aprova rezolusaun atu kaptura eis Komandante Brigada Vermelha Paulino Gama ‘Mauk Moruk’ ho ninia elementus tomak.

Xanana akresenta, nia sei servisu hamutuk ho governu Indonesia atu haree, sé mak finansia, no sé mak haruka farda sira ne’e mai, karik sira sosa, osan ne’e mai husi ne’ebé.

Xanana sei haka’as-an atu buka hatene, oinsa mak osan ne’e mai atu KRM fó han, kiak sira iha foho, no osan ne’e mai atu kura moras sira iha foho, Xanana konsidera furak, maibé, kuandu osan ne’e mai atu ameasa fali soberania Estadu, Xanana promete  atu fó garantia ba soberania estadu ida ne’e nian.

Importante teb-tebes, órgaun soberania rua ne’e koalia kona-ba asuntu interese nasionál ne’e iha Parlamentu Nasionál.

“Ha’u agradese bolu ami mai iha ne’e, ita bo’ot sira koalia tiha ona kona-ba impaktus sosial, ekonómiku, polítiku, jurídiku. Tanba impaktu sira ne’e mak, halo ita ohin hasoru malu iha ne’e,”katak Xanana.

Xanana dehan, nia mós haree, CPD-RDTL nia Kuartel Jeneral tomak iha ne’eba hamutuk ho Mauk Moruk hodi halo revolusaun.

Xefi Governu ne’e akresenta katak, kuandu KRM temi kona-ba suspende konstituisaun, sira hakarak konstituisaun 1975 nian, tanba CPD-RDTL António Aitahan Matak ho Egas i sira matenek balun ne’ebé hamutuk iha ne’eba, kala koñese duni konstituisaun 1975.

“CPD-RDTL ne’ebé iha 1999 hasa’e bandeira Merah Putih, la’o ho maluk balun, hakarak dehan automia ho Indonesia ne’e mak dalan di’ak liu, ohin loron defende restaurasaun, la partisipa iha restaurasaun, maibé temi bei-beik ona katak, Konstituisaun 1975, hodi Sr. Mauk Moruk mai aproveita hanaran-an Konsellu Revolusaun Maubere, (KRM),”dehan Xanana.

Xanana esplika tan katak, CPD-RDTL no KRM ne’e ouñese duni saida mak revolusaun, tanba ikus-ikus ne’e balun dehan, konstituisaun atual ne’ebé vigora, hodi tane RDTL, nu’udar Estadu direitu demokratiku, sira dehan ida ne’e kópia husi Portugal.

“Maibé 1975 konstituisaun ida seluk ne’e, kopia husi ne’ebé?  Xanana hakarak husu ba Antonio Aitahan Matak, ho Mauk Moruk. Tanba iha fatin balun ne’ebé Timor Leste kopia Konstituisaun ne’e, sira mós uluk republika popular, no balun temi tan republika demokratika popular”, Xanana fundamenta.

Tuir Xanana, tinan rua tan, Mauk Moruk besik atu halo tinan 40, liu-liu karik aprende revolusaun iha Olanda, hodi foin mak atu lori revolusaun mai iha Timor Leste.

“Ami simu ita bo’ot sira nia preokupasaun, nu’udar mós preokupasaun Estadu nian katak, ita bo’ot sira hato’o ba ami katak, preokupasaun instabilidade, inseguransa iha povu nia le’et,”relata Xanana.

Xanana esplika tan katak, nu’udar governu rekoñese preokupasaun públiku nian, liu-liu Parlamentu Nasionál kona-ba grupu KRM ne’e, hanesan preokupasaun Estadu nian.

“Konsellu Revolusaun, ha’u dehan bei-beik ona ba Aitahan Matak, uluk kedas 2001 katak, Konstituisaun 1975 nian, Konstituisaun Marsista, ha’u uluk mós marsista, la aprende barak, aprende oituan hodi aprende buat sel-seluk atu dehan katak, mundu ne’e muda,”salienta Xanana.

Tanba ne’e Xanana fundamenta katak, iha 1984 no 1987, Mauk Moruk rasik sei lembra, no ema barak iha villa mós hatene saida mak Mauk Moruk depois simu no hatais tiha farda husi kopasus sira, kopasus sira fó tiha nia pangkat Maijor.

Xanana haktuir, nia mós militar ida, maibé  Xanana la’os Maijor, Xanana iha Primeiru Kabu. Mauk Moruk servi oituan, hodi ezertu Indonesia sa’e tiha kedas ba Maijor, i depois ba iha rai liur koalia katak, FRETILIN komunista ho buat oi-oin.

Xanana lembra hikas, foin dadauk ne’e iha Centro Convencões Dili (CCD), tanba ema hatene katak, Mari Alkatiri atu tu’ur iha ne’eba, i José Luis Guterres mós atu bolu ba iha ne’eba, maibé Mauk Moruk lasimu.

“Nia lasimu tanba, hatene katak, sira koñese nia hahalok sira iha liur. Sr. Mauk Moruk nia primu ida iha Lisboa, Adido Edukasaun, ha’u liu husi ne’ebá nia konta ba ha’u dehan ba deve, na’ok labarik maluk Timor-oan sira nia osan, halai tiha ba Olanda,”akresenta Xanana.

Xanana argumenta tan katak, iha tinan kotuk dehan Mauk Moruk, sai tiha ona adidu ba NATO,  mai habosok fali povu, Timor-oan ida sai fali asesor ba NATO. “NATO ne’e organizasaun Atlántiku Norte ninian, la’os atu mai buka fali Timor-oan ida, ka Maijor oan ida”, hateten Xanana.

Xanana preokupadu oituan ho matenek oan sira ne’ebé iha CPD-RDTL hakarak revolusaun. Maibé Xanana husu ba povu atu loke sira nia matan no sira nia hanoin.

Alénde ne’e, Prezidenti Parlamentu Nasionál Vicente Guterres esklarese katak,  Primeiru Ministru i hanesan mós Ministru Defeza i Seguransa mai atu halo debate urjensia ida ne’e, iha Parlamentu Nasionál hodi diskuti ho deputadu sira kona-ba asuntu interese nasionál, nos termos artigu 56, ba rejimentu Parlamentu Nasionál.

Preokupasaun Parlamentu Nasionál, nomeia husi kuatru bankada Parlamentares, CNRT, FRETILIN, PD no Frenti MUDANÇA, ba koalia ho Primeru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hodi bele mai halo debate urjente ida ne’e, tanba asoens balun halo konke iha rai doben ida ne’e, hodi halo populasaun sira ladun iha sentimentu seguransa iha sira nia vida lor-loron nian.

“Tanba ne’e mak Ministru defeza nu’udar mós Primeiru Ministru, mai iha Parlamentu Nasionál hodi esklarese sobre situasaun ida ne’e.

Esklaresementu ba ita nia populasaun tomak, i depois sei preventura husi faktus, husi esklaresementu, sei presizu Parlamentu Nasionál toma pozisaun ida, atu ejiji membrus órgaun Estadu, nomeadamente governu, Ministériu Públiku ou Polisia atu atua. Parlamentu Nasionál mak haree ida ne’e,”dehan Vicente Guterres .jndiario

Komentario : 

______________________________________________________________________

• Tweet

Judul: Farda Militar Ba KRM, Xanana Sei Halo Konfirmasaun Ho SBY
Rating: 100% based on 99998 ratings. 5 user reviews.
Ditulis Oleh Nelson Blog 02.42

Artikel Terkait :